LabWorld.ir alt="پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران" title="پایگاه اطلاع رسانی علوم آزمایشگاهی ایران"

اسکلروز مولتيپل(MS)، که در انگليسي disseminated sclerosis و در فرانسوي  sclerose enplaques ناميده مي شود، در بين آسيب پذيرترين بيماريهاي عصبي است و از نظر دوره بيماري (مزمن بودن)، شيوع و تمايل آن براي حمله کردن به بالغين از مهمترين بيماريها است. شروع اين بيماري معمولا در مرحله سوم يا چهارم زندگي است و تقريبا زنان 3 برابر مردان مبتلا مي شوند.

از نظر کلينيکيMS  از طريق از بين بردن پوشش عصبي (ميلين) به عصب بينايي، نخاع و مغز آسيب مي رساند. تظاهرات باليني مختلفي دارد که مي توان به: ضعف دستگاه حرکتي، احساس درد سوزني، اختلال در ديد، دوبيني، حرکت غيرارادي چشم، اختلال در فهم کلمات، لرزش، عدم تعادل، اختلال در حسهاي عمقي، اختلال در دفع ادرار، فلج قسمتي از اندام تحتاني و تغيير در پاسخهاي عاطفي، اشاره کرد.ممکن است در شروع بيماري  MS، تشخيص نامشخص باشد اما به تدريج که ميلين اعصاب را از بين مي برد و يا عود مي کند، تشخيص بيماري کامل مي شود.تشخيص از بين رفتن و تحليل رفتن مغز با MRI  قابل تشخيص است.علت اصلي به تأخير افتادن تشخيص، دوره پنهاني طولاني بيماري است که حدود 1 تا 10 سال يا بيشتر طول مي کشد.معمولا بيمار تا حدود 30 سال پس از شروع بيماري زنده مي ماند و عده کمي در همان ابتدا تلف مي شوند. در ابتدا بيمار تقريبا" هيچ گونه علائم پزشکي ندارد اما پس از گذشت چند سال، بيماري بروز مي کند. هنوز علت اين بيماري مهلک شناخته نشده است! اما نظريه هايي براي پيدايش MS ارائه شده است. يکي از قويترين اين نظريه ها اين است که يک عفونت ويروسي در دوران کودکي يا مرحله بلوغ باعث اين بيماري مي شود. ويروسي که تا کنون بر آن تأکيد شده است، ويروس تبخال انساني(HHV6) مي باشد. البته ژنتيک را هم در اين ميان دخيل مي دانند.

بيماري MS در مرحله اوليه عود با بهبودي کامل يا تقريباگ کامل همراه است.

اغلب جهت درمان بيماري MS از داروهاي کورتيکواستروئيد مثل ACTH و پردنيزون استفاده   مي شود. معمولي ترين استراتژي تجويز داخل وريدي متيل پردنيزون به مدت 3 تا 4 روز است که معمولا" به خوبي مؤثر مي باشد، از زمان کاهش نشانه هاي بيماري، اين دارو به صورت خوراکي مصرف مي شود. در صورت پاسخ ندادن به اين درمان و عود مجدد، ممکن است تغيير پلاسماي خون مؤثر واقع شود. اخيرا با معرفي چهار روش اصلاحي، غذا و تجويز دارو از طرف(FDA)  به طور نسبتا وسيعي درمانهايي جهت بهبودي و درمان MS به عمل آمده است.

آيا ميدانستيد که با نگاه کردن به گوش جانوران ميتوانيم پي به تخمگذار بودن و يا بچه زا بودن آنها ببريم، بدين صورت که تخمگذاران گوششان ناپيدا و بچه زايان گوششان نمايان است تنها در اين مورد چند استثنا وجود دارد و آن نوعي افعي بچه زا است که گوشش دقيق پيدا نيست و آبزیان بچه زا.

نقرس یک اختلال متابولیسم بازهای آلی پورین می‌باشد و با آرتریت حاد و هیپراوریسمی شناخته می‌شود. بیماری نقرس را بیماری پولدارها می‌نامند چرا که این بیماری در اثر مصرف میزان بالای پروتئین پدید می‌آید و از آنجائی که مواد غذایی حاوی پروتئین‌هایی با کیفیت مانند گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ جزو غذاهای گران قیمت بشمار می‌آیند این بیماری را بیماری پولدارها نام نهاده‌اند.

بیماری نقرس به نوعی ثابت می‌کند بر خلاف آنچه برخی می‌کوشند به ما بقبولانند مبنی بر اینکه باید روزانه به مقدار زیادی پروتئین مصرف کنیم تا تندرستی‌مان تضمین گردد، مصرف مجاز پروتئین برای یک فرد ۷۰ کیلوگرمی برابر با ۵۶-۴۲ گرم است که با مصرف روزانه ۳ برش نان بربری (هر برش به اندازه یک کف دست) و به اندازه یک قوطی کبریت پنیر و به اندازه دو بند انگشت گوشت و یا حتی همان نانی که برای صبحانه می‌خورید و ۱۰۰ گرم آجیل تأمین می‌گردد.

بیماران مبتلا به نقرس عموماً دچار حمله‌های شدید همراه با درد می‌شوند که اصولا در مناطق حساس دست و پا و اکثرا مفصل‌ها پدید می‌آید، حمله‌های نقرسی بسیار شدید و دردناک است! معمولا درد در ناحیه شصت پا شروع می‌شود و به نحوی دردناک است که از خواب بیدارتان می‌کند. البته درمان این بیماری ساده‌است و با تجویز داروهایی مانند کلشی سین به سرعت درد مرتفع می‌شود. نقرس بیماری است که خود را با افزایش اسیداوریک خون، التهاب دردناک مفاصل، رسوب کریستال‌های اورات سدیم و سنگ‌های کلیوی اسیداوریکی نشان می‌دهد.

طبق آمار موجود، از هر ۱۰۰۰ مرد حدود ۷ نفر و از هر ۱۰۰۰ زن حدود ۱ نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. میزان بروز این بیماری در مردان، با میزان اسیداوریک خون ارتباط دارد، به طوری که با اسید اوریک کم‌تر از ۷ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، میزان این بیماری به ۱/۰ و با اسید اوریک بالای ۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، میزان بروز این بیماری به ۵ درصد می‌رسد. مقدار طبیعی اسید اوریک در خانم‌ها بین ۶ - ۶/۲ و در آقایان ۲/۷ - ۵/۳ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.

نقرس در اثر تولید بیش از حد یا دفع کم‌ترازحد اسید اوریک (یا هر دو) بوجود می‌آید. از میزان۶۰۰ تا ۷۰۰ میلی‌گرم اسید اوریکی که روزانه دفع می‌شود، یک سوم از رژیم غذایی (پورین موجود در مواد غذایی مصرفی) و دو سوم از منابع داخلی بدن حاصل می‌شود.

۱۰ درصد موارد نقرس بر اثر تولید بیش از حد اسیداوریک و ۹۰ درصد آن بر اثر کاهش دفع اسیداوریک است. برخی از داروها و اختلالات و بیماری‌ها هم می‌توانند عامل افزایش غلظت اسید اوریک باشند. داروهایی که می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند عبارتند از: مصرف طولانی مدت و زیاد داروهای مُدر، لوودوپا، اسید نیکوتینیک، پیرازینامید و … . مصرف الکل و مشروبات الکلی نیز از عوامل افزایش اسید اوریک خون می‌باشد.

از اختلالاتی که می‌تواند منجر به افزایش اسیداوریک خون شود، می‌توان به لوسمی‌ها (سرطان خون)، لنفوم، نارسایی کلیه، گرسنگی‌های طولانی و مفرط، چاقی، مسمومیت با سرب و … اشاره کرد.

شایع‌ترین علامت بیماری نقرس در کنار افزایش سطح اسیداوریک خون، التهاب مفصلی دردناک است. همان طور که گفته شده، معمولا به صورت درد در مفاصل اندام تحتانی و در درجه اول انگشت شست پاست که البته سایر نقاط بدن به ترتیب شیوع، بعد از مفصل انگشت شست پا، می‌تواند مچ پا، پاشنه‌ها، زانوها، مچ انگشتان دست‌ها و آرنج باشد. 

رژیم محدود از پورین به عنوان یک کمک فرعی برای درمان دارویی جهت کاهش ترشح اسید اوریک تا میزان ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم در روز می‌تواند کمک کننده باشد (همان طور که گفته شد حدود ۷۰۰- ۶۰۰ میلی‌گرم اسید اوریک از یک فرد عادی روزانه دفع می‌شود) و میزان سطح اوریک را تا ۱ میلی‌گرم در دسی‌لیتر پایین می‌آورد.

در رژیم محدود از پورین، دریافت پورین روزانه به حدود ۱۵۰-۱۲۰ میلی‌گرم در مقایسه با دریافت معمولی آن که ۱۰۰۰-۶۰۰ میلی‌گرم در روز است، کاهش می‌یابد. این رژیم به عنوان یک عامل کمکی در بیماری نقرس و سایر ناهنجاری‌های موثر بر متابولیسم پورین تجویز می‌شود و برای پایین آوردن سطح اوریک در بدن طراحی شده‌است.

در این رژیم، منابع غذایی سرشار از پورین نظیر جگر، مغز، دل و قلوه و کله پاچه گوسفند، مخمر(ماءالشعیر)، عصاره گوشت، اندام‌های غده‌ای، ماهی و غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا، نخود، زردچوبه، قارچ، گل کلم و اسفناج با توجه به شرایط بیمار محدود می‌شود. مصرف این غذاها در طی حمله حاد نقرس، مجاز نمی‌باشد و هنگامی‌که مرحله حاد فروکش می‌کند، فرد مجاز به مصرف یک سهم غذایی ۶۰ گرمی از این غذاها خواهد بود.

بیماران می‌توانند غذاهایی را که اساسا عاری از پورین است به دلخواه مصرف نمایند. این غذاها عبارتند از: نان و غلات، شیر و فرآورده‌های لبنی، تخم‌مرغ، میوه‌ها، سبزی‌ها و نوشیدنی‌های غیر الکلی.

مصرف روزانهٔ پروتئین ۳۲۸۱ به حدود ۸/۰ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن محدود می‌شود. میزان مصرف پروتئین یک فرد عادی حدود ۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. مثلا یک فرد ۷۰ کیلوگرمی ‌به ۷۰ گرم پروتئین نیاز دارد. مصرف روزانه گوشت نباید از ۱۲۰-۹۰ گرم بیش‌تر باشد.

برای افزایش دفع اسید اوریک لازم است، بیماران رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات (مثل نان، برنج، ماکارونی، غلات و …) و کم‌چربی داشته باشند و خصوصا در وعدهٔ شام از خوردن غذاهای سنگین و زیاد پرهیز کنند.

کنترل و حفظ وزن مطلوب برای این بیماران از اهمیت خاصی برخوردار است. بنابراین باید سعی کنند با رعایت رژیم غذایی متعادل و انجام حرکات ورزشی و خصوصا پیاده‌روی وزن خود را در حد ایده‌آل حفظ کنند. 

برای رقیق کردن ادرار و تسریع در دفع اسید اوریک و پیشگیری از رسوب اسید اوریک در کلیه‌ها و تشکیل سنگ‌های کلیوی، نوشیدن آب و مایعات به مقدار فراوان برای این بیماران توصیه می‌شود، طوری که روزانه نوشیدن حدود ۳ لیتر مایعات برای این بیماران ضروری است. بیماران باید از نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی الکل اجتناب کنند، زیرا الکل دفع اسید اوریک توسط کلیه‌ها را مهار می‌کند.